Pręciki i czopki – jak działają nasze oczy?
Nasze oczy są niezwykle złożonym narządem, który pozwala nam widzieć świat w różnych warunkach oświetleniowych. Kluczową rolę w procesie widzenia odgrywają pręciki i czopki – komórki receptorowe znajdujące się w siatkówce oka. Dzięki nim możemy rozróżniać kolory, dostrzegać szczegóły oraz widzieć w ciemności.
Pręciki – widzenie w ciemności
Pręciki to komórki światłoczułe, które odpowiadają za widzenie w słabym oświetleniu. W siatkówce ludzkiego oka znajduje się około 120 milionów pręcików, co czyni je znacznie liczniejszymi od czopków. Są one szczególnie wrażliwe na światło o niskiej intensywności, co sprawia, że umożliwiają nam widzenie w nocy lub w ciemnych pomieszczeniach. Jednak pręciki nie są w stanie rozróżniać kolorów – widzenie dzięki nim jest monochromatyczne, czyli w odcieniach szarości.
Czopki – rozróżnianie kolorów
Czopki odpowiadają za widzenie w dobrym oświetleniu i umożliwiają rozróżnianie kolorów. W siatkówce znajduje się ich około 6 milionów, a ich największe zagęszczenie występuje w centralnej części siatkówki – plamce żółtej. Czopki dzielą się na trzy typy, w zależności od ich wrażliwości na długość fali światła: czerwonego, zielonego i niebieskiego. Dzięki współpracy tych trzech rodzajów czopków możemy widzieć pełną paletę barw. W przypadku ich uszkodzenia może dojść do zaburzeń widzenia kolorów, takich jak daltonizm.
Współpraca pręcików i czopków
Pręciki i czopki współpracują ze sobą, zapewniając szeroki zakres widzenia w różnych warunkach oświetleniowych. W jasnym świetle dominującą rolę odgrywają czopki, natomiast w ciemności aktywują się pręciki. Ta adaptacja jest możliwa dzięki procesowi zwanym adaptacją siatkówki, który pozwala oczom dostosowywać się do zmian oświetlenia. Co ciekawe, obszar, w którym pręciki są najbardziej skoncentrowane, znajduje się poza plamką żółtą, dlatego w słabym świetle lepiej dostrzegamy obiekty z boku niż te na wprost.
